Τρίτη 22 Απριλίου 2008

Κρητικά Έθιμα του Πάσχα

ΚΡΗΤΙΚΑ – ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΠΑΣΧΑ


Red Z-adybug Egg 2008ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ, ΤΟ ΣΤΕΦΑΝΙ - ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ

Κάλαντα λέγονται το πρωί του Σαββάτου του Λαζάρου, το «Λάζαρε πες μας τι είδες..», που αναφέρονται στην Ανάσταση του Λαζάρου και το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ή το Μοιρολόι της Παναγίας: "Σήμερον μαύρος ουρανός, σήμερον μαύρη μέρα
σήμερον όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπόνται
Σήμερον έβαλαν βουλή οι άνομοι εβραίοι
οι άνομοι και τα σκυλιά και οι τρεις κατηραμένοι
για να σταυρώσουν το Χριστό των Πάντων Βασιλέα...",
που αναφέρεται στη σταύρωση του Χριστού.

Τα κάλαντα αυτά λέγονται και από σχολεία, ενώ αυτοί που τα λένε κρατούν και ένα στεφάνι που έχει πλεχθεί με τα ωραιότερα λουλούδια της εποχής και από την ωραιότερη κοπέλα του χωριού. Το στεφάνι αυτό κατόπιν αποτίθεται με μεγάλο σεβασμό στον ΕΠΙΤΑΦΙΟ, κατά την ημέρα του στολισμού του. Μάλιστα οι καλαντάρησες παλιά έκαναν και συναγωνισμό ποιος θα κάνει το ωραιότερο στεφάνι ή ποιος θα έχει στο στεφάνι του τα περισσότερα ρόδα (‘αγριες κρητικές παιωνίες) από τους γκρεμούς των βουνών.



Red Z-adybug Egg 2008Η ΛΑΜΠΡΟΚΟΥΛΟΥΡΑ, ΤΑ ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΙΑ κ.α.

& ΤΟ ΚΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ



Από το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες καταγίνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τα καλιτσούνια (χειροποίητες τυρόπιτες με μαλάκα ή μυζήθρα, που παλιά γινόταν τηγανιστά και όχι στο φούρνο, όπως γίνεται σήμερα με τα καλούμενα λυχναράκια), τα τσουρέκια και τις λαμπροκουλούρες. Η λαμπροκουλούρα δεν έχει στη μέση τρύπα, όπως τα μικρά κουλούρια σήμερα για λόγους οικονομίας και στο κέντρο της μπαίνουν κανονικά τρία κόκκινα αυγά, όσα και η Αγία τριάδα. Γενικά τα εδέσματα και γλυκίσματα του Πάσχα κυριαρχεί το γάλα, το αυγό και το τυρί (μαλάκα και ανθότυρο) που τώρα υπάρχουν άφθονα, ενώ τα Χριστούγεννα το λάδι, το μέλι κ.α.

Το Πάσχα οι σύντεκνοι (= οι νονοί, οι συν τέκνο) πηγαίνουν στους βαφτισιμιούς τους το κουλούρι της Λαμπρής. Οι βοσκοί πάνε κατσοχείρι (είναι το μικρό τυρί –κουλούρι), κόκκινα αυγά και το κερί της Ανάστασης (ένα άσπρο κερί).



Red Z-adybug Egg 2008ΤΟ ΒΑΨΙΜΟ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ


Από το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες καταγίνονται και με το βάψιμο των αυγών, που παλιά αυτό γινόταν από τα χρώματα των λουλουδιών, κυρίως της κόκκινης παπαρούνας. Μάλιστα πάνω στα αυγά, πριν τα βάψουν, κολλούσαν και μικρά άνθη και έτσι τα σχέδιά τους αποτυπωνόταν επάνω. Τα κόκκινα αυγά είναι είτε σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού από τη λόγχη του Ρωμαίου στρατιώτη είτε γιατί το χρώμα αυτό αποτελεί έκφραση χαράς λόγω της ερχόμενης άνοιξης και της Ανάστασης του Κυρίου.



Red Z-adybug Egg 2008Η ΦΟΥΝΑΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ



Πριν την Ανάσταση (κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής) όλα τα παιδιά του χωριού μαζεύουν ξύλα και τα αφήνουν στο προαύλιο της εκκλησίας. Την παραμονή της Ανάστασης σχηματίζουν ένα μεγάλο σωρό από τα ξύλα (την λεγόμενη φουνάρα, φουνάρα = η μεγάλη φωτιά ή φλόγα, προφανώς από το φως, φωτιά) και στην κορυφή έχουν ένα σκιάχτρο που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο παπάς λέει το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ βάζουν φωτιά και καίνε τον Ιούδα. Η καμπάνα του χωριού χτυπά και πέφτουν πυροβολισμοί (ένα κακό έθιμο).



Red Z-adybug Egg 2008ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΗΡΙ ΚΑΙ Η ΜΙΚΡΗ ΦΟΥΝΑΡΑ



Παλιά ο επίτροπος της κάθε εκκλησίας δυο ώρες πριν την Ανάσταση έπαιρνε ένα σήμαντρο και κτυπώντας το γυρνούσε από γειτονιά σε γειτονιά, για να ξυπνήσει-προσκαλέσει τους πιστούς για τη Θεια λειτουργία - ΑΝΑΣΤΑΣΗ. Φεύγοντας οι κρητικοί πιστοί από το σπίτι, για να πάνε στην εκκλησία και να ακούσουν το «Χριστός Ανέστη» ανάβουν στην αυλή μια μικρή φωτιά (μικρή φουνάρα) για κάψιμο του Ιούδα του σπιτιού, πάνω από την οποία περνούν όλοι, μικροί μεγάλοι, κάνοντας ταυτόχρονα το σταυρό τους και μια ευχή, δηλαδή λέγοντας π.χ. «Έτσι να καούν και οι δικοί μας προδότες και εχθροί!».



Red Z-adybug Egg 2008ΤΟ ΑΜΙΛΗΤΟ ΦΩΣ



Μόλις πει ο παπάς το «δεύτε λάβετε φως», πολλοί με ένα κερί ή φαναράκι μεταφέρουν το άγιο φως στο σπίτι τους αμίλητοι ( μόλις πάρουν το φως και μέχρι να πάνε το σπίτι δεν λένε καμιά λέξη), πιστεύοντας ότι έτσι θα γίνει κάτι καλό στο σπιτικό τους ή ότι έτσι θα φύγουν οι δαίμονες.





Red Z-adybug Egg 2008ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΙΚΑ ΦΑΓΗΤΑ



Στην Κρήτη εκτός από τους "χοχλιούς" (σαλιγκάρια μπουμπουριστά ή βραστά ή στιφάδο), χαρακτηριστικά φαγητά είναι και τα σπαράγγια και τα τσιμούλια (παροπούλια), βραστά ή τηγανητά με αυγά, τα διάφορα αυγολέμονα (με χοιρινό ή αρνί), τα στριφτά (χειροποίητα) μακαρόνια με ανθότυρο ή κεφαλοτύρι, τα αγοραστά μακαρόνια με βραστή γίδα, το πιλάφι (με γίδα ή πέρδικα ή κότα), η στάκα (φτιάχνεται από αλεύρι και βούτυρο γάλακτος), το ρυζόγαλο, το ξινόγαλο, τα καλιτσούνια (μικρά κομμάτια από χειροποίητο φύλλο με γέμιση ανθότυρο) του φούρνου ή τηγανιτά, οι βρουβόπιτες (χειροποίηστε πίτες με γέμιση άγριων χόρτων ή σέσκλων κ.α.), ο "χόντρος" (σούπα από στάρι αλεσμένο στο χερόμυλο και γάλα γλυκό), ο ξυνόχοντρος (σούπα με γάλα ξυνό και στάρι αλεσμένο), το οφτό αρνί ή ρίφι, το ψητό (στο φούρνο) γουρουνόπουλο κ.α. και βεβαίως το κυνήγι (πέρδικα, λαγός, κοτσίφι κ.α.), καθώς και οι ομαθιές (η κοιλιά του γουρουνιού γεμισμένη με σταφίδες και ρύζι ή τραγανά), τα γαρδούμια (γαρδούμπες βραστές ή αυγολέμονο) κ.α.

Από το Κρητικό τραπέζι δεν λείπουν φυσικά οι διαφορετικού τύπου ελιές, τα πολλά και διαφορετικού τύπου τυριά (μαλάκα, ανθότυρο, κεφαλοτύρι κ.α.), τα λαχανικά και τα άγρια χόρτα (βρούβες, ραδίκια, καλλίτσες, τζόχοι (ζοχοί), τσιμούλια κ.α.). Τα χαρακτηριστικά ποτά της Κρήτης είναι «το κρασί», κυρίως κόκκινο, που το συναντάμε σε κάθε Κρητικό τραπέζι και σε διάφορες τοπικές ποικιλίες και φυσικά η τσικουδιά ή άλλως "ρακί" (= η ρακί ή το ρακί)

Αγαπημένο και χαρακτηριστικό φαγητό κατά τη Σαρακοστή είναι οι χοχλιοί (από το κοχλοί, κοχλίας), καθώς και λέει και η μαντινάδα:
Ο Κρητικός στη ξενιτιά πόσα λεφτά δε δίδει
να βρει μπουμπουριστούς χοχλιούς να φάει με το ξύδι






Red Z-adybug Egg 2008ΤΑ ΦΑΓΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ


Στην Κρήτη το Πάσχα παλιά δεν σούβλιζαν αρνί (ήρθε και στην Κρήτη από τους Ρουμελιώβτες γαμπρούς), απλά έσφαζαν ένα σφακτό, ρίφι ή αρνί (στην περίπτωση αυτή πάντα «ζυγισμένο», δηλαδή όχι κλεμμένο) και μ’ αυτό έκαναν διάφορα φαγητά (οφτό, βραστό, κοκκινιστό, αυγολέμονο κ.α.). Απαραίτητα υπάρχουν τα στριφτά μακαρόνια, τα καλιτσούνια, το χλωρό κ.α.
Πηγή:http://www.krassanakis.gr/CRETE-PASHA.htm


Καλό Πάσχα Σε Όλους

6 σχόλια:

Dr. Feleki είπε...

Αχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ
Χοχλιοι... αρνακια, κοκκινιστα...

Αχβαχ ενεσουλα...

Ενα καλιτσουνακι για τον Καφρο; Εεεεεε;


Ενδιαφεροντα αυτα ενεσουλα. Τοσοι ανθρωποι απο τοσους διαφορετικους τοπους εχουμε την ευκαιρια να "μοιραστουμε" και να μαθουμε την πατριδα μας στην καθε της γωνια

Καλησπερουλες.

αντωνης είπε...

Καλο Πασχα Βιβη!!!
:)))

Βλαμμενος είπε...

Συντέκνισα σημερα φευγω για το νησι...ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ!!!!

Καλο Πασχα!!!

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση με αναφορές στα έθιμά μας.

΄Ομορφες και χαρούμενες γιορτές,
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!!!

Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιες

Ανώνυμος είπε...

ΑΝΤΕ ΒΡΕ
καλό Πάσχα :)
Υ.Γ. Ελπίζω να σε δω τώρα που θα έρθω Ηράκλειο. (Αύριο το μεσημεράκι ερχόμαστε).
Φιλάκια

Υ.Γ: ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ για το nickname μου

Ενεσούλα είπε...

Είπα ότι θα ήταν ενδιαφέρον, έστω και με αντιγραφή (ας όψεται η έλλειψη χρόνου) να σας δείξω τα έθιμα του νησιού μου για το Πάσχα.
Καλή Ανάσταση να έχουμε, κυρίως στις ψυχούλες μας!
Φιλάκια πολλά!

(Ξαδερφούλα Πουτάτζ, ναι χάλια το νικ, να το αλλάξεις πάραυτα!:Ρ
Έρχεται Εκείνος αύριο και θα είμαι μπίζυ αλλά θα δούμε!)