Κυριακή 24 Μαΐου 2009

Είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα απόρροια ψυχοσωματικών εκδηλώσεων;




Είχαμε προχθές στη δουλειά μια σοβαρή συζήτηση (ναι, σπάνια μεν αλλά κάνουμε και τέτοιες:Ρ) για τα αυτοάνοσα νοσήματα και το κατά πόσο μια επιβαρυμένη ψυχολογική κατάσταση, μια καταθλιπτική προσωπικότητα μπορεί να πάθει ένα τέτοιου είδους νόσημα, καθως είναι παθήσεις με άγνωστη αιτιολογία, όπου ο οργανισμός στρέφεται εναντίον του ίδιου του εαυτού του.
Αλλά για να καταλάβουν όλοι για τι πράγμα μιλάω ας δούμε μερικά στοιχεία που βρήκα γι αυτά τα νοσήματα μετά από μια σύντομη περιήγησή μου στο διαδίκτυο.

Αυτοάνοσα νοσήματα

Tί είναι τα Αυτοάνοσα Νοσήματα

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο από κύτταρα και συστατικά κυττάρων (που ονομάζονται μόρια). Ο φυσιολογικός ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να προστατεύει τον οργανισμό και να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς και άλλα μικρόβια που εισβάλλουν στο σώμα. 'Όταν κάποιος πάσχει από ένα αυτοάνοσο νόσημα, το ανοσοποιητικό του σύστημα λανθασμένα επιτίθεται εναντίον του ίδιου του σώματός του, στοχεύοντας τα κύτταρα, τους ιστούς και τα όργανά του.

Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, καθένα από τα οποία μπορεί να προσβάλλει τον οργανισμό με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα, η αυτοάνοση αντίδραση στρέφεται εναντίον του εγκεφάλου στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας π.χ. εναντίον του εντέρου στη νόσο του Crohn. Σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, οι ιστοί και τα όργανα που προσβάλλονται μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, όλοι όμως πάσχουν από την ίδια νόσο.

Ποίοι προσβάλλονται από τα Αυτοάνοσα Νοσήματα

Πολλά από τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι σπάνια. Ως ομάδα νοσημάτων όμως, τα αυτοάνοσα νοσήματα προσβάλλουν εκατομμύρια ανθρώπων. Τα πιο πολλά απ' αυτά προσβάλλουν τις γυναίκες πιο συχνά από τους άντρες. Πιο συγκεκριμένα, προσβάλλουν γυναίκες που βρίσκονται σε ηλικία όπου μπορούν να εργαστούν και να κάνουν παιδιά.


Αιτίες Αυτοάνοσων Νοσημάτων.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα δεν είναι μεταδοτικά.
Τα αυτοάνοσα νοσήματα δε μεταδίδονται σε άλλους ανθρώπους όπως οι λοιμώξεις. Δε σχετίζονται με το σύνδρομο επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS), ούτε αποτελούν κάποια μορφή καρκίνου.

Eίναι τα αυτοάνοσα νοσήματα κληρονομικά;

Τα γονίδια που κληρονομούν οι άνθρωποι συνεισφέρουν στην προδιάθεση για την εκδήλωση κάποιου αυτοάνοσου νοσήματος. Κάποιες νόσοι, όπως η ψωρίαση, μπορούν να εμφανιστούν σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Για να εμφανίσουν όμως δε φτάνουν τα γονίδια, χρειάζεται να δράσουν και άλλοι παράγοντες. Επιπλέον, ορισμένα μέλη μιας οικογένειας μπορεί να κληρονομούν και να έχουν της ίδια ομάδα μη φυσιολογικών γονιδίων και όμως να εμφανίσουν διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα. Για παράδειγμα, ένας πρώτος ξάδελφος μπορεί να έχει Λύκο, ένας άλλος Δερματομυοσίτιδα και μια από τις μητέρες να έχει Ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Άλλοι Παράγοντες που Πιθανόν να Επηρεάσουν την Εμφάνιση ενός Αυτοάνοσου Νοσήματος.

Είναι γνωστό ότι κάποια αυτοάνοσα νοσήματα πρωτοεμφανίζονται ή επιδεινώνονται από κάποια ερεθίσματα, όπως ιογενείς λοιμώξεις. Το φως του ήλιου όχι μόνο ενεργοποιεί το Λύκο, αλλά μπορεί να επιδεινώσει την πορεία της νόσου. Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τους παράγοντες, των οποίων η αποφυγή βοηθά στην πρόληψη ή ελαχιστοποίηση της βλάβης που προκαλεί κάποιο αυτοάνοσο νόσημα.

Συνήθη Αυτοάνοσα Νοσήματα

*Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Στη Ρευματοειδή αρθρίτιδα, στόχος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι ο αρθρικός υμένας (ο υμένας που καλύπτει τις αρθρώσεις).

*Σκλήρυνση κατά Πλάκας
Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι μια νόσος στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Πολύ συχνά, η βλάβη στο ΚΝΣ συμβαίνει κατά περιόδους επιτρέποντας έτσι στον ασθενή να ζήσει μια σχετικά φυσιολογική ζωή. Στο άλλο άκρο, τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν συνεχή, με αποτέλεσμα μια προοδευτικά επιδεινούμενη νόσο, με πιθανή τύφλωση, παράλυση και πρόωρο θάνατο.

*Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου Ι
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου Ι αναπτύσσεται λόγω της αυτοάνοσης καταστροφής των κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για την διατήρηση του σακχάρου του αίματος (γλυκόζη) σε φυσιολογικά επίπεδα. Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης ευθύνονται για τα συμπτώματα και τις επιπλοκές της νόσου. Ωστόσο, τα περισσότερα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη καταστρέφονται πριν ο ασθενής αναπτύξει τα συμπτώματα του διαβήτη. Στα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνονται η κόπωση, η συχνοουρία, η πολυδιψία και πιθανώς η αιφνίδια σύγχυση.
Ο Διαβήτης τύπου Ι συνήθως διαγιγνώσκεται πριν την ηλικία των 30 ετών και μπορεί να διαγνωστεί ακόμη και τον πρώτο μήνα της ζωής.

*Φλεγμονώδεις Παθήσεις τον Εντέρου
Αυτός ο ιατρικός όρος χρησιμοποιείται για τη νόσο του Crohn και την Ελκώδη Κολίτιδα, δυο παθήσεις στις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει το έντερο. Οι ασθενείς μπορεί να έχουν διάρροια, ναυτία, εμέτους, κοιλιακές κράμπες και πόνο που δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί. Τα προσβεβλημένα άτομα μπορεί να πάσχουν τόσο από τη φλεγμονή του εντέρου, όσο και από τις παρενέργειες των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη νόσο.

*Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος
Οι ασθενείς, που πάσχουν από Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, συνήθως παραπονούνται για έντονη καταβολή και αρθραλγίες, ενώ εμφανίζουν εξανθήματα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να προσβάλλει όργανα όπως οι νεφροί, ο εγκέφαλος ή οι πνεύμονες. Σε πολλούς ασθενείς τα συμπτώματα και οι διαταραχές που προκαλούνται από τη νόσο ελέγχονται με τα διαθέσιμα αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Ωστόσο, αν ο ασθενής δεν παρακολουθείται στενά, οι παρενέργειες από τα φάρμακα μπορεί να είναι αρκετά σοβαρές.

*Ψωρίαση
Η Ψωρίαση είναι μια διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος που προσβάλλει το δέρμα και συχνά τα μάτια, τα νύχια και τις αρθρώσεις. Η ψω­ρίαση μπορεί να αφορά μικρές περιοχές του δέρματος ή να προσβάλλει ολόκληρο το σώμα με περιοχές κόκκινων λεπιών, που ονομάζονται πλά­κες. Οι πλάκες είναι διαφόρων μεγεθών, σχημάτων και σοβαρότητας και μπορεί να είναι τόσο επώδυνες, όσο και άσχημες. βακτηριακές λοιμώξεις και πίεση ή τραυματισμός του δέρματος μπορούν να επιδεινώσουν την ψω­ρίαση. Η αντιμετώπιση της νόσου βασίζεται κυρίως στην τοπική αγωγή για την ανακούφιση της φλεγμονής, του κνησμού και των λεπιών. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις δίνονται και φάρμακα από το στόμα.

*Σκληρόδερμα
Αυτό το αυτοάνοσο νόσημα προκαλεί πάχυνση του δέρματος και των αγγείων. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με Σκληρόδερμα παρουσιάζουν το φαινόμενο Raynaud, δηλαδή σπασμό των αγγείων στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών. Στις εκδηλώσεις του φαινομένου αυτού περιλαμβάνονται η αυξημένη ευαισθησία των δακτύλων των χεριών και των ποδιών στο κρύο, οι αλλαγές στο χρώμα του δέρματος, ο πόνος και τα συχνά έλκη στις θηλές των δακτύλων των χεριών ή των ποδιών. Στα άτομα με Σκληρόδερμα η πάχυνση του δέρματος και των αγγείων μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της κινητικότητας και τη δύσπνοια ή σπανιότερα τη νεφρική, καρδιακή ή πνευμονική ανεπάρκεια.

*Αυτοάνοσες Θυρεοειδοπάθειες
Η Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto και η νόσος Graves προκύπτουν από την καταστροφή ή διέγερση από το ανοσοποιητικό σύστημα του Θυρεοειδούς αδένα.


Θεραπεία

Η θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων είναι μακροχρόνια διότι πρόκειται περί χρόνιων νοσημάτων που παρουσιάζουν υφέσεις και εξάρσεις. Η θεραπεία βασίζεται στη χορήγηση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων που καταστέλλουν την αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος και μειώνουν την φλεγμονή ( κορτιζόνη, μεθοτρεξάτη, κυκλοφωσφαμίδη , αζαθειοπίνη ) και στην αναπλήρωση της λειτουργίας του οργάνου που έχει προσβληθεί (πχ χορήγηση ινσουλίνης στο διαβήτη). Η διατροφή, η άσκηση αλλά και η καλή ψυχολογική κατάσταση παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ασθένειας σε ύφεση και κάθε κρίση έντονου στρες ή επιβαρυμένης ψυχολογίας μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση των συμπτωμάτων και απορύθμιση της κατάστασης της υγείας του ασθενούς.

Η αφορμή για τη συζήτηση δώθηκε μετά το θάνατο ασθενού μας που μάχονταν 20 χρόνια ενάντια στον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο και οι προβληματισμοί γύρω από την ψυχολογία αυτών των ανθρώπων στράφηκαν και στο παράδειγμα συναδέλφου που διαγνώστηκε φέτος με νόσο Crohn (φλεγμονές στον πεπτικό σωλήνα) που το έπαθε ενώ όλα πηγαίνουν καλά στη ζωή του και, φαινομενικά τουλάχιστον, δεν παρουσιάζει στοιχεία ανθρώπου καταθλιπτικού, υποχόνδριου ή δυσαρεστημένου από τη ζωή του.
Το έψαξα λίγο παραπάνω και δε βρήκα ξεκάθαρα πράγματα γύρω από αυτό το θέμα αν και συζητήσεις επ' αυτού έχουν γίνει και γίνονται συχνά.
Βέβαια, ενώ είναι φανερό ότι η ψυχολογική διάθεση παίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ασθένειας, όχι μόνο στα αυτοάνοσα αλλά και σε όλα τα χρόνια νοσήματα, στο θέμα των αυτοάνοσων, που δεν είναι ξεκάθαρη η αιτιολογία τους, δε μπορώ να καταλάβω αν "η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα", δηλαδή αν οι άνθρωποι με επιβαρυμένη ψυχολογία είναι πιο επιρρεπείς σε τέτοιες ασθένειες (όπως και στον καρκίνο όπου έχει μελετηθεί και η λεγόμενη "καρκινική προσωπικότητα") ή η φύση τέτοιων ασθενειών,ακόμα και η φαρμακευτική αγωγή, κάνει τους ασθενείς καταθλιπτικούς.
Έχω αρκετά παραδείγματα που στηρίζουν και τις 2 θεωρίες αλλά, προφανώς η αλήθεια είναι κάπου στη μέση.
Αυτό πάντως που μου έχει δείξει η μακροχρόνια εμπειρία μου στο νοσοκομείο είναι ότι οι άνθρωποι που εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους, είναι αισιόδοξοι, τα έχουν βρει με τον εαυτό τους και έχουν στόχους στη ζωή τους, όχι μόνο κινδυνεύουν λιγότερο από τέτοιες ασθένειες, αλλά έχουν και καλύτερη έκβαση της υγείας τους.
Τώρα ξέρετε...;)

11 σχόλια:

♥ Palirroia ♥ είπε...

Καλησπέρα ενεσούλα,πολύ καλή ανάρτηση και διαφωτιστικότατη αλλά θα σου βάλω μια άλλη παράμετρο.
Έμενα πρώτα μου παρουσιάστηκε το αυτοάνοσο νόσημα (ελκώδης κολίτιδα)όταν ήμουν έγκυος και έμαθα κάτι που με στεναχώρησε πάρα πολύ και μετά από πέντε χρονιά που συνεχίζονταν τα προβλήματα εμφανίστηκε και η κατάθλιψη.
Από τότε και τα δυο συμβαδίζουν....

seaconfused είπε...

Σίγουρα η καλή ψυχολογία παίζει ρόλο, ότι και να λέμε (γιατρός δεν είμαι, House MD βλέπω :P).
Το βλέπω και από τον εαυτό μου. Τον τελευταίο μήνα περνάω μια από τις πιο αγχώδεις περιόδους της ζωής μου και λόγω αυτού έχω γεμίσει σπυράκια λες και είμαι πάλι στην εφηβεία. Ότι σκατοφάρμακο και να βάλω δεν περνάνε. Μέχρι και για πολυκυστικές ωοθήκες έχω κάνει εξέταση. Τσου!
Οπότε είμαι σίγουρη ότι το ψυχολογικό μου κάνει όλη την δουλειά ;)
Είναι αυτό που λέμε "άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου".

Φιλιά ζουζούνα :)

korinoskilo είπε...

ολες οι ασθενιες ξεκιναν απο βαθια ή ριχα ψυχολογικα προβληματα .... απο πεπιθισεις που μας τρωνε......

το πιστευω ακραδαντα αυτο .... και υπαρχουν παρα πολλα βιβλια απο γιατρους που τα υποστιριζουν....

οταν μαθουμε αυτα που μας τρωνε μεσα μας και πως μπορουμε να τα αλλαξουμε.... θα γιανουμε πολλες πληγες μας :)

για την κολιτισα συγκεκριμενα λεει ενα βιβλιο οτι ατομα που πασχουν απο αυτην εχουν πολυ απαιτιτικους γονεις...οτι αισθανοντε καταπιεση και ηττα ... και εχουν αμεση αναγκη απο στοργη .....

εχετε να πειτε κατι?:ρρρρ


καλο βραδυ :))))

tzonakos είπε...

Δηλαδή σκέφτεσαι μήπως η ψυική κατάσταση ενός ανθρώπου και οι συνθήκες ζωής του μπορεί να προκαλούν αυτοάνοσο νόσημα οταν υπάρχει ήδη η γενετική προδιάθεση ;

Τι ποσοστό θανάτων έχουμε απο τέτοια νοσήματα ;

Ενεσούλα είπε...

@Palirroia,
αυτή η παράμετρος που μου δίνεις είναι περίπου αυτό που υποστηρίζω κι εγώ, ότι δηλαδή τα αυτοάνοσα νοσήματα "βοηθούνται" από μια κακή ψυχολογική κατάσταση στο να εκδηλωθούν και μετά συμβαδίζουν μαζί της.
Καλή δύναμη φιλενάδα!

Ενεσούλα είπε...

@Confused,
τελικά, σίγουρα η κακή ψυχολογία μπορεί να μας κάνει σωματικά συμπτώματα, το πόσο σοβαρά θα είναι αυτά είναι το ζητούμενο και τι άλλο χρειάζεται για να εξελιχθούν σε ασθένεια.

Ενεσούλα είπε...

@Korinoskilo,
καλωσήλθες.
Ώστε έτσι λένε οι ψυχολόγοι για την κολίτιδα;
Κοίτα, δεν μου αρέσει να γενικεύω και να κινδυνολογώ, κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστή περίπτωση, αλλά σίγουρα υπάρχει ποσοστό αλήθειας σε τέτοιες αναφορές.

Ενεσούλα είπε...

@Τζονάκο,
ωραία ερώτηση και ναι, ακριβώς αυτό υποστηρίζω, με την ψυχολογική κατάσταση να παίζει απροσδιόριστο αλλά σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στην εκδήλωση των νόσων αυτών (που είναι ασαφές) αλλά και στην έκβασή τους (που είναι επιβεβαιωμένο).
Τώρα για τα ποσοστά θανάτων...
Οι αυτοάνοσες νόσοι είναι πολλές, συστηματικές και περιορισμένες.
Οι συστηματικές, όπως ο Λύκος δίνουν εκδηλώσεις σε όλα τα συστήματα, ενώ οι περιορισμένες προσβάλουν ένα σύστημα, όπως η κολίτιδα πχ το πεπτικό και συγκεκριμένα το έντερο, οι θυρεοειδίτιδες τον θυρεοειδή κτλ.
Σαφώς οι συστηματικές είναι χειρότερες, αλλά και κάποιες από τις άλλες, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας που προσβάλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Είναι πολύ δύσκολο να μιλήσουμε για ποσοστά θανάτων γενικώς καθώς τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι πολλά και αρκετά από αυτά σπάνια.
Ας πούμε ο Ωνάσης πέθανε από μυασθένεια, που είναι αυτοάνοσο και δεν το έχω αναφέρει.
Στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας έχω δει λίγα περιστατικά, αναλογικά, να πεθαίνουν από τέτοια νοσήματα και κάπως περισσότερα να πεθαίνουν από τη θεραπεία αυτών (πχ η ουσία Μεθοτρεξάτη που χορηγείται σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κάνει πνευμονική ίνωση που οδηγεί σε θάνατο).
Τώρα, για ποσοστά θανάτων μπορώ να σου βρω, αν θες, αν μου πεις για ποια ασθένεια συγκεκριμένα ρωτάς.
Αν κάποιος πάντως διαγνωστεί με τέτοια ασθένεια δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου.
Θα πρέπει να ακολουθήσει την ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή, να φροντίσει τη φυσική του κατάσταση και την ψυχολογική του διάθεση και να οπλιστεί με κουράγιο καθώς είναι ασθένειες που θα τον ακολουθούν σε όλη του τη ζωή.
Ελπίζω να σε κάλυψα...

Skouliki είπε...

πολυ καλη αναρτηση....

μπραβο και εμαθα και πραγματα τα οποια δεν ηξερα ..

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS είπε...

ΦΟΒΕΡΗ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΟΥ.ΕΙΧΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ.ΣΙΓΟΥΡΑ ΕΝΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΑΙΖΕΙ ΚΑΙ Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ.ΚΑΛΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΦΙΛΗ ΜΟΥ.

Dr_MAD είπε...

Συμφωνώ 100%. το μυστικό της μακροζωίας είναι το χαμόγελο και η αισιοδοξία!!!